The walking tutorial you never knew you needed.
THIS is how to walk uphill without getting tired. We all know walking uphill makes you tired — but what if you could climb with less effort and more efficie...YouTube
Sensitive content
Sensitive content
source: extremetech.com/computing/micr…
#software #os #boot #bug #fix #news
Microsoft responded a few days later with a workaround that required users to change system policies and edit the Windows Registry.Devesh Beri (ExtremeTech)
like this
💪 Poursuivons la lutte contre les insecticides tueurs d’abeilles !
Le mardi 13 mai, la proposition de loi Duplomb a été examinée par la commission des affaires économiques de l’Assemblée nationale. Les débats ont été particulièrement vifs autour de l’article 2, qui ouvre la voie à la réautorisation de certains pesticides particulièrement toxiques, dits « tueurs d’abeilles », pourtant interdits en Europe.
Suite ⬇️
Testers assemble: Plasma 6.4 Beta has been released!
Plasma 6.4 will be arriving in a month, meanwhile, you can try an unstable version here:
kde.org/announcements/plasma/6…
Remember: this is beta software! This means it has only been partially tested. Install it at your own risk and report bugs to
Spanish PM Sánchez Suspends Trade with Israel Over Gaza 'Genocide', Ambassador Summoned | DeepNewz (2025-05-14)
deepnewz.com/middle-east/spani…
———
>> Spanish Prime Minister Pedro Sánchez declared in parliament that Spain will not resume trade with Israel, labeling it as a 'genocidal state' due to its ongoing actions in Gaza…
>> In reaction to Sánchez's remarks, Israel has summoned Spain's ambassador, Ana María Salomón Pérez, for a formal reprimand at the Foreign Ministry in Jerusalem the following day. This diplomatic move comes after #Spain canceled a contract for 15 million bullets worth 6.6 million euros with the Israeli company IMI Systems intended for the Guardia Civil…
#BDS #NameGenocideGenocide #IMISystems #ElbitSystems
@palestine@lemmy.ml @palestine@a.gup.pe @israel @bds
Spanish Prime Minister Pedro Sánchez declared in parliament that Spain will not resume trade with Israel, labeling it as a 'genocidal state' due to its ongoing actions in Gaza, where 52,900 Palestinians have been killed.DeepNewz
President Trump announced that he’s lifting the longstanding U.S. sanctions on Syria and agreeing to sell Saudi Arabia $142 billion in weapons.Michael Arria (Mondoweiss)
Sensitive content
source: apnews.com/article/icc-trump-s…
The sanctions will “prevent #victims from getting access to justice,” said #LizEvenson, international justice director at #HumanRightsWatch.
#usa #politics #justice #international #law #fail #government #whitehouse #president #crime #humanrights
Andreas Sofaer - what means "sofaer" ? likes this.
Malicious compliance by booking an available meeting room
Link: clientserver.dev/p/malicious-c…
Discussion: news.ycombinator.com/item?id=4…
In 2011, Larry Page became CEO of Google and tried to fix meetings. But his new policies were no match for Google Calendar pedants.Jacob Voytko (Client/Server)
Our socials: fediverse.blog/~/ActaPopuli/fo…
Follow us on social
(main) @actapopuli@friendica.vrije-mens.org
(backup) @actapopuli@friendica.rogueproject.org
In Southeast Asia, questions of power are increasingly answered not in summit halls but along railways, port terminals, and construction corridors. The The Battle for Infrastructure: China vs. the West in Southeast AsiaРебекка Чан (New Eastern Outlook)
Sensitive content
Andreas Sofaer - what means "sofaer" ? likes this.
N. E. Felibata 👽 reshared this.
The EU Commission is talking up its ban on the consumer uses of forever chemicals. This might sound good in theory, but it would fail to effectively tackle PFAS pollution – and hand a major lobby win to the PFAS industry.EUobserver
N. E. Felibata 👽 likes this.
Sensitive content
Sensitive content
Si cela s'avère vrai et appliqué, eh ben on y est presque, plus qu'un quart d'heure ! Les comploplo et critiques de l'UE avaient encooooore vus juste, mais on va faire comme si de rien, comme d'hab 😀. Et ça pourrait bien passer comme dans du beurre, apprendre à toujours courber l'échine en le justifiant d'une manière ou d'une autre, c'est à ça que sert l'EN 😀....Il n'y a que celles et ceux qui ne bougent pas qui ne sentent ni ne voient leurs chaînes.
#France #dictature #Macron #macronie
C'est officiel, à partir du 1er janvier #2026, la publication de critiques contre le gouvernement sera passible de sanctions pénales.
Le gouvernement affirme que cette mesure est nécessaire pour maintenir l'ordre et la stabilité dans la société. Ils disent que les critiques en ligne créent de la division et sapent la confiance envers les institutions, désormais, tout commentaire jugé hostile ou désobligeant envers le gouvernement pourrait être puni par la loi. ....
madlemagicien likes this.
Listen to a reading of this article (reading by Tim Foley):Caitlin Johnstone (Caitlin’s Newsletter)
Sensitive content
Sensitive content
In today's competitive Southeast Asian business landscape, selecting appropriate logistics partners represents a critical decision for organizations engaged in international commerce. Professional cross border trucking companies offer substantial advantages for businesses requiring frequent shipping from Singapore to Malaysia services, allowing them to enhance operational efficiency while significantly reducing overhead expenses.
Establishing internal transportation capabilities demands substantial investment in vehicle acquisition, maintenance facilities, fuel management systems, and specialized personnel recruitment. By partnering with professional trucking companies in Singapore like Evermarch, businesses eliminate these significant capital expenditures while gaining access to specialized transportation expertise that optimizes operational performance.
Industry leaders maintain comprehensive fleet operations capable of handling diverse trucking company freight requirements, enabling clients to redirect valuable financial resources toward core business initiatives rather than transportation management. This strategic reallocation supports important growth opportunities and competitive advantage development in challenging regional markets.
Professional cross border logistics providers deliver invaluable expertise in transportation management, regulatory compliance, and customs procedures—essential components for successful international shipping operations. These dedicated specialists effectively navigate the complex documentation requirements that frequently challenge businesses attempting to manage their own cross-border transportation needs.
Evermarch, as one of the trucking companies in Singapore, offers comprehensive consultancy addressing customs regulations and documentation requirements, helping clients avoid costly delays that often affect parcel from Singapore to Malaysia. Their specialized knowledge ensures smooth border transitions and consistent regulatory compliance throughout the entire shipping process.
One significant advantage of professional courier service Singapore to Malaysia providers is their remarkable flexibility in responding to changing market demands and seasonal variations. These specialists can rapidly adjust transportation capacity during high-volume periods or product launches, enabling businesses to maintain consistent service quality without additional infrastructure investment.
Whether managing small package deliveries or substantial freight shipments, established logistics providers maintain diverse vehicle fleets capable of accommodating varying transportation requirements, ensuring predictable shipping cost from Singapore to Malaysia regardless of volume fluctuations.
By transferring transportation responsibilities to specialized providers, organizations can concentrate valuable resources on fundamental business activities, including product development, market expansion, and customer service enhancement. With reliable partners handling cross border delivery operations, company leadership gains critical strategic planning capability while transportation experts manage operational details.
Among the most compelling advantages of professional logistics partnerships is the assurance of dependable, timely deliveries. Experienced trucking companies implement sophisticated tracking systems and route optimization technologies, ensuring consistent performance regardless of distance or customs complexities.
Evermarch has established a reputation for efficient ship from Malaysia to Singapore services, demonstrating the service excellence possible through professional logistics partnerships. Their reliability significantly enhances customer satisfaction and strengthens business relationships throughout the supply chain.
Professional shipping from Malaysia to Singapore services typically provide complete insurance protection for transported goods, substantially reducing client risk exposure. These specialists effectively manage potential disruptions related to route changes, border regulations, or customs inspections that might otherwise impact delivery schedules.
For businesses seeking the cheapest way to ship to Malaysia while maintaining reliability, professional logistics partnerships offer an optimal balance of cost efficiency and service quality. Through strategic relationships with established providers like Evermarch, organizations transform their supply chain operations while achieving substantial cost savings and service improvements essential for success in today's challenging marketplace.
Leading cross-border trucking company for freight transport services from Singapore to Malaysia. Secure container shipments & fleet management solutions.Evermarch.com.sg
N. E. Felibata 👽 reshared this.
N. E. Felibata 👽 reshared this.
Security researchers have unearthed a sophisticated malware distribution method leveraging Google Calendar invites to deliver malicious payloads through seemingly innocuous links. The attack, centered around a deceptive npm package named os-info-checker-es6, showcases an unprecedented level of obfuscation that begins with a single, unprintable Unicode character. This character, from the Unicode Private Use Area, serves as […]
The post Weaponized Google Calendar Invites Deliver Malicious Payload Using a Single Character appeared first on GBHackers Security | #1 Globally Trusted Cyber Security News Platform.
posted by pod_feeder
A sophisticated malware distribution method leveraging Google Calendar invites to deliver malicious payloads through seemingly innocuous links.Aman Mishra (GBHackers Security | #1 Globally Trusted Cyber Security News Platform)
N. E. Felibata 👽 reshared this.
Norma Marshall: History is not there for you to like or dislike. It is there for you to learn from it. And if it offends you, even better. Because then you are less likely to repeat it. It's not yours to erase or destroy. wordsmith.social/protestation/…
Quotes
- Otto Kuusinen: As long as the working class wages only an economic struggle, the bourgeoisie does not see in that any great danger for itself; but when the working class organises politically, i.e., creates a political party which expresses its will as a class, the bourgeoisie begins seriously to fear for its rule. That is why reaction deals its main blows against the political party of the working class. At the same time, trying to undermine the party from within, capitalist propaganda endeavours to persuade the workers that they can do without their own party. One of the manifestations of bourgeois influence on the working class is the anarchist and anarcho-syndicalist denial of the leading role of a political party.
- Democritus: Not from fear but from a sense of duty refrain from your sins.
- Democritus: Many who have not learned wisdom live wisely, and many who do the basest deeds can make most learned speeches.
- Democritus: Fools learn wisdom through misfortune.
- Democritus: Strength of body is nobility in beasts of burden, strength of character is nobility in men.
- Democritus: Neither art nor wisdom may be attained without learning.
- Democritus: It is better to correct your own faults than those of another.
- Democritus: Good means not (merely) not to do wrong, but rather not to desire to do wrong.
- Democritus: Fame and wealth without wisdom are unsafe possessions.
- Muammar Gaddafi: We will not surrender. We will defeat them by any means. We are ready for the fight, whether it will be a short or a long one. We will be victorious in the end. This assault is by a bunch of fascists who will end up in the dustbin of history.
- Democritus: By convention sweet is sweet, bitter is bitter, hot is hot, cold is cold, color is color; but in truth there are only atoms and the void.
- Democritus: We know nothing accurately in reality, but (only) as it changes according to the bodily condition, and the constitution of those things that flow upon (the body) and impinge upon it.
- Democritus: Medicine heals diseases of the body, wisdom frees the soul from passions.
- Democritus: Immoderate desire is the mark of a child, not a man.
- Democritus: Men have fashioned an image of Chance as an excuse for their own stupidity.
- Democritus: In a shared fish, there are no bones.
- Democritus: Education is an ornament for the prosperous, a refuge for the unfortunate.
- Democritus: The animal needing something knows how much it needs, the man does not.
- Democritus: Moderation multiplies pleasures, and increases pleasure.
- Democritus: If your desires are not great, a little will seem much to you; for small appetite makes poverty equivalent to wealth.
- Democritus: No power and no treasure can outweigh the extension of our knowledge.
- Democritus: In fact we do not know anything infallibly, but only that which changes according to the condition of our body and of the (influences) that reach and impinge upon it.
- Democritus: Of practical wisdom these are the three fruits: to deliberate well, to speak to the point, to do what is right.
- Democritus: 'Tis not in strength of body nor in gold that men find happiness, but in uprightness and in fulness of understanding.
- Democritus: He who does wrong is more unhappy than he who suffers wrong.
- Samuel P. Huntington: The West won the world not by the superiority of its ideas or values or religion (to which few members of other civilizations were converted) but rather by its superiority in applying organized violence. Westerners often forget this fact; non-Westerners never do.
- Marjori Palmer: One of the most morale-damaging aspects of the inflation was the "sack of Germany" that occurred at the height of the (1923) inflation. Anyone who possessed dollars or sterling was king in Germany. A few American dollars would allow a man to live like a millionaire. Foreigners swarmed into the country, buying up family treasures, estates, jewelry and art works at unbelievable low prices.
- Lionel Robbins: It was the most colossal thing of its kind in history: and next probably to the Great War itself, it must bear responsibility for many of the political and economic difficulties of our generation. It destroyed the wealth of the more solid elements of German society: and left behind a moral and economic disequilibrium, a breeding ground for the disasters which have followed. Hitler is the foster child of the inflation.
- Lenin: There is no trace of utopianism in Marx, in the sense that he made up or invented a 'new' society. No, he studied the birth of the new society out of the old, and the forms of transition from the latter to the former, as a natural-historical process. He examined the actual experience of a proletarian mass movement and tried to draw practical lessons from it.
- Che Guevara: Many will call me an adventurer - and that I am, only one of a different sort: one of those who risks his skin to prove his platitudes.
- Democritus: The first principles of the universe are atoms and empty space; everything else is merely thought to exist.
- Bertolt Brecht: Lenin is enshrined In the large heart of the working class.
A White House-Hamas deal to free American-Israeli soldier Edan Alexander from captivity in Gaza overcomes Israeli sabotage.Aaron Maté (Aaron Mate)
Finland joins NATO...
NATO tells them they need to change there train track gauge to match the EU - to ease military transport from NATO countries... (They currently have the same gauge as Russia)
some estimates are that it will cost Finland $100 billion to complete the transformation - and we all know what happens to government cost estimates.
But Finland will have all brand new train tracks and equipment. All made up to modern standards (which are engineered to last 7-8 years). They plan on starting in the North - which oddly makes sense... but you can bet that by the time they get to the south, the northern tracks and equipment will need expensive maintenance.
More importantly... imagine the nightmare of building out a new system while trying to keep the old system operating. Fun times for commuters when this starts.
The total length of railroad tracks in Finland, including sidings, is 9,216 kilometers (5,727 miles). This includes 7,225 kilometers (4,489 miles) of passenger railway routes and 3,249 kilometers (2,019 miles) of electrified routes.
mudflap likes this.
yes, joining NATO is old news...
but its new that they have finally agreed to spend the money on the train system down-grade.
Pope Leo XIV in 2012 spoke about evangelization amid modern media in an address that is still accessible, a Vatican expert spotlighted.McKenna Snow (CatholicVote.org)
(((Horschtel))) born at 315ppm likes this.
N. E. Felibata 👽 reshared this.
I use metaphors and similes in regular conversation like a lyricist does lol
Literally just said in the family group chat "you walk like you're seven feet tall because nobody can keep up with you"
N. E. Felibata 👽 reshared this.
Harry Göhde likes this.
N. E. Felibata 👽 reshared this.
madlemagicien likes this.
Does Pope Leo XIV subscribe to the tenets of the economic agenda of patriotic populism?
Well, it seems so, as he officially revealed his thinking behind his papal name, telling cardinals in Rome that he chose it “mainly because Pope Leo XIII in his historic encyclical Rerum Novarum addressed the social question in the context of the first great industrial revolution.”
realclearpolitics.com/articles…
The Wee Abyss has been showered with Silverbell blossoms.
Silverbell blossoms and new seed pods
like this
N. E. Felibata 👽 reshared this.
The End of Rule of Law in America
The 47th president seems to wish he were king—and he is willing to destroy what is precious about this country to get what he wants.
N. E. Felibata 👽 reshared this.
TEHRAN, May 14 (MNA) – Iranian Parliament Speaker Mohammad Bagher Ghalibaf has blamed the United States for fueling instability in West Asia through its support for the “Zionist mafia,” calling Israel a proxy force for Washington in the region.Morteza Ahmadi Al Hashem (Mehr News Agency)
CIA Cold War Experiments Shattered the Minds of Countless Unwitting Victims
A 1954 memo to CIA Director Allen Dulles showed the CIA’s TSS requesting authorization for a project at Georgetown University Hospital that would provide cover for research under the Agency’s “biological and chemical warfare program.”Using a philanthropic organization as a “cut-out,” the CIA would partially fund “a new research wing” of the hospital (the Gorman Annex) and would use one-sixth of the new annex to conduct “Agency-sponsored research in these sensitive fields.”
...
According to UC Berkeley Professor Richard Ofshe, after the formal termination of the CIA’s Operation MK-ULTRA in 1973, the operation continued to be carried out secretly through religious cults.
One of these cults was the People’s Temple in San Francisco, which recruited members of the Bay Area left by promoting a message of racial integration and social justice.
The head of that cult, Reverend Jim Jones, may have worked as an FBI informant in the 1950s and played a role in at least three CIA projects in the 1960s—in Cuba, Brazil and Guyana, where he established an agricultural commune [Jonestown] that looks to have provided a front for MK-ULTRA-type experiments.
Thanks for the link @Heretical_i
Additional materials about MK-Ultra:
#^hub.hubzilla.de/channel/kuchin…
Sensitive content
Sensitive content
source: asia.nikkei.com/Business/Techn…
#Fukushima #technology #electricity #news
Regulator encourages utilities to leverage tech as talent pool shrinksStaff Writer (Nikkei Asia)
During his visits to Russia and China, President Luiz Inácio Lula da Silva highlighted BRICS as the driving force of the Global South, advocated for a multipolar world order, signed strategic partnerships, and promoted multilateralism and sustainable…BRICS
Today I look around, and see the results of every choice I’ve made. I praise God for His mercy, grace, forbearance. I experience recompense in situations, great and small, all day every day. My cir…Cece Writes
Sensitive content
Sensitive content
like this
N. E. Felibata 👽 reshared this.
On May 9, during his state visit to Russia and participation in the commemoration of the 80th anniversary of the victory of the Soviet Union in the Great Patriotic War, Chinese President Xi Jinping held bilateral meetings with a number of his counter…Friends of Socialist China
madlemagicien likes this.
National Security Minister Itamar Ben-Gvir used a police helicopter on Monday to travel from his home to a police tour in northern Israel and then to his office.Josh Breiner (Haaretz)
Henning Wehn: We don't do charity in Germany. We pay taxes. Charity is a failure of governments' responsibilities. wordsmith.social/protestation/…
Quotes
- Otto Kuusinen: As long as the working class wages only an economic struggle, the bourgeoisie does not see in that any great danger for itself; but when the working class organises politically, i.e., creates a political party which expresses its will as a class, the bourgeoisie begins seriously to fear for its rule. That is why reaction deals its main blows against the political party of the working class. At the same time, trying to undermine the party from within, capitalist propaganda endeavours to persuade the workers that they can do without their own party. One of the manifestations of bourgeois influence on the working class is the anarchist and anarcho-syndicalist denial of the leading role of a political party.
- Democritus: Not from fear but from a sense of duty refrain from your sins.
- Democritus: Many who have not learned wisdom live wisely, and many who do the basest deeds can make most learned speeches.
- Democritus: Fools learn wisdom through misfortune.
- Democritus: Strength of body is nobility in beasts of burden, strength of character is nobility in men.
- Democritus: Neither art nor wisdom may be attained without learning.
- Democritus: It is better to correct your own faults than those of another.
- Democritus: Good means not (merely) not to do wrong, but rather not to desire to do wrong.
- Democritus: Fame and wealth without wisdom are unsafe possessions.
- Muammar Gaddafi: We will not surrender. We will defeat them by any means. We are ready for the fight, whether it will be a short or a long one. We will be victorious in the end. This assault is by a bunch of fascists who will end up in the dustbin of history.
- Democritus: By convention sweet is sweet, bitter is bitter, hot is hot, cold is cold, color is color; but in truth there are only atoms and the void.
- Democritus: We know nothing accurately in reality, but (only) as it changes according to the bodily condition, and the constitution of those things that flow upon (the body) and impinge upon it.
- Democritus: Medicine heals diseases of the body, wisdom frees the soul from passions.
- Democritus: Immoderate desire is the mark of a child, not a man.
- Democritus: Men have fashioned an image of Chance as an excuse for their own stupidity.
- Democritus: In a shared fish, there are no bones.
- Democritus: Education is an ornament for the prosperous, a refuge for the unfortunate.
- Democritus: The animal needing something knows how much it needs, the man does not.
- Democritus: Moderation multiplies pleasures, and increases pleasure.
- Democritus: If your desires are not great, a little will seem much to you; for small appetite makes poverty equivalent to wealth.
- Democritus: No power and no treasure can outweigh the extension of our knowledge.
- Democritus: In fact we do not know anything infallibly, but only that which changes according to the condition of our body and of the (influences) that reach and impinge upon it.
- Democritus: Of practical wisdom these are the three fruits: to deliberate well, to speak to the point, to do what is right.
- Democritus: 'Tis not in strength of body nor in gold that men find happiness, but in uprightness and in fulness of understanding.
- Democritus: He who does wrong is more unhappy than he who suffers wrong.
- Samuel P. Huntington: The West won the world not by the superiority of its ideas or values or religion (to which few members of other civilizations were converted) but rather by its superiority in applying organized violence. Westerners often forget this fact; non-Westerners never do.
- Marjori Palmer: One of the most morale-damaging aspects of the inflation was the "sack of Germany" that occurred at the height of the (1923) inflation. Anyone who possessed dollars or sterling was king in Germany. A few American dollars would allow a man to live like a millionaire. Foreigners swarmed into the country, buying up family treasures, estates, jewelry and art works at unbelievable low prices.
- Lionel Robbins: It was the most colossal thing of its kind in history: and next probably to the Great War itself, it must bear responsibility for many of the political and economic difficulties of our generation. It destroyed the wealth of the more solid elements of German society: and left behind a moral and economic disequilibrium, a breeding ground for the disasters which have followed. Hitler is the foster child of the inflation.
- Lenin: There is no trace of utopianism in Marx, in the sense that he made up or invented a 'new' society. No, he studied the birth of the new society out of the old, and the forms of transition from the latter to the former, as a natural-historical process. He examined the actual experience of a proletarian mass movement and tried to draw practical lessons from it.
- Che Guevara: Many will call me an adventurer - and that I am, only one of a different sort: one of those who risks his skin to prove his platitudes.
- Democritus: The first principles of the universe are atoms and empty space; everything else is merely thought to exist.
- Bertolt Brecht: Lenin is enshrined In the large heart of the working class.
English Below :
J’aimerais que tu partages avec moi ce que tu ressens
J’aimerais que tu partages avec moi ce que tu aimes
J’aimerais que tu partages ce que tu as appris...
J‘ aimerais que tu partages avec moi autre choses que ce que tu crois que j’aime,
Autre chose que ce que tu crois que je suis.
Simplement parce que c’est de ta grandeur que je grandis.
L.V
Photo : Sulabh Lamba
I'd like you to share with me what you feel
I'd like you to share with me what you love
I'd like you to share with me what you've learned
I'd like you to share with me other things than what you think I like
Other than what you think I am.
Simply because it's from your greatness that I grow.
L.V
#poetry #poesie #Poeme #transmission #partage #humanité #humanity #link #lien
like this
reshared this
Sensitive content
Sensitive content
Ayatollah Khamenei said Iran has a duty to stand against child-killing regimes and their backers and stop oppression, and it will continue to do so despite this stance leading to enmity towards the Islamic Republic.PressTV
Newspapers are reporting that #impeachment proceedings have begun against #DonaldTrump. Now. In 2025. And all I've got to say is....
Are you fucking kidding me?
What the fuck is that supposed to accomplish?
He's already been impeached more than any other President in US history!
Impeachment ain't gonna do shit because Dems don't control the House. You think little Mikey Johnson is going to even acknowledge articles of impeachment drawn up in his House?
Michigan Rep. Shri Thanedar’s resolution attacked as ‘waste of f***ing time’ by his own side but congressman insists it is ‘about doing the right thing’Joe Sommerlad (The Independent)
Chinese President Xi Jinping has replied to a letter from the founder of the Danish Chamber of Commerce in China, encouraging the chamber and its member enterprises to make new contributions to enhancing China-Denmark and China-Europe friendship and …en.qstheory.cn
Kendi Kendinin Nedeni Olan Bir Evrene İlişkin Kozmolojik Argüman – Quentin Smith
Giriş: ‘’Kendi Kendine nedeni olan’’ İfadesinin Anlamı
Evrenin ,sonlu ya da sonsuz, kendi kendine neden olduğu sonucu için tartışmak niyetindeyim. Bir kimse, ‘’Evren Kendi kendinin nedenidir’’ ifadesi tutarsız olduğu için böyle bir argümanın başarılı olamayacağını söyleyebilir. Bu iddianın, bir bireyin (Ç.N: Küme olmayan varlıkların) -evrenin- aynı bireyin (Ç.N: Kendisinin) var olmasına neden olması olarak anlaşıldığında tutarsız olduğunu kabul ediyorum. Hiçbir birey, kendi kendini meydana getiremez çünkü hiçbir birey (zaten) var olmadığı sürece hiçbir şeyi meydana getiremez. Bu makalede ‘’Kendi kendinin nedeni olan’’ derken bahsettiğim şey, belirli bir tür parçaların bütününün var olduğu -yani- her bir bireyin dizide, kendinden önceki birey tarafından kaynaklandığı, farklı bireylerin maddi ve nedensel dizisidir. Kendi kendinin nedeni olan derken bahsettiğim şey (a) evren parçalardan oluşan bir bütündür ,özellikle, her parçanın ya da durumun bir birey olduğu evrenin durumlarının bir dizisidir; (b) evrenin her parçasının (durumunun) varlığı evrenin daha erken parçalarından kaynaklıdır; ve (c) Evrenin bir bütün olarak var olmasının nedeni, ya bu ardışık nedenli parçalardan oluşması ya da bu parçalarla özdeş olmasıdır.
X, y ve z harflerini kullanarak, ‘’Kendi kendine neden olan’’ın bu iki anlamını net bir şekilde ifade edebiliriz. Eğer bir X bireyi, kendi kendine neden olmuşsa, bu ‘’x, x’e neden olur’’şeklinde ifade edilebilir. ‘’X, x’e neden olur’’ ifadesini reddediyorum ve ‘’Kendi kendine neden olan’’ı ardışık olarak genişletilmiş parçaların bütününe uygun olacak şekilde açıklıyorum. Evren bir durumlar dizisidir ve ‘’evren kendi kendinin nedenidir’’ ifadeleri x y’ye neden olacak şekilde ve y daha sonraki z durumuna neden olacak şekilde, evrenin x, y, z vb. Birbirini izleyen durumlarının olduğu anlamına gelir. Ok nedenler anlamına gelecek şekilde: x → y x’in y’yi var olması için nedenlediği anlamına gelir. Parantezler { } diziyi bütün olarak göstermektedir ve x, y, z bu dizinin ardışık parçalarıdır. Buna göre, eğer evren ardışık olarak kendi kendisine neden oluyorsa, bu şu şekilde ifade edilebilir:
{. . . x → y → z . . .}
Fakat ‘’Evren kendi kendine neden olandır’’ ifadesini açıklayıp burada duramayız; bu makalenin argümanı olan ‘’Evren kendi kendinin nedenidir’’ ifadesi aynı zamanda ‘’Evren kendi kendinin nedenidir’’ ifadesinin ne anlama geldiğine dair bir açıklamadır, ve bu aşamalı bir görevdir.
Bu makale, bir ek tarafından desteklenmiş ve 3 ana bölüme ayrılmıştır. Birinci bölümde, az önce açıkladığım şekilde kendi kendine neden olan bir evren için zorunluluk argümanı olarak adlandırdığım argümanı savunuyorum. Kabaca, bu argüman evrenin her parçasının yeterli olarak önceki parçalardan kaynaklandığını ve bir bütün olarak evrenin varlığının bu bütünü oluşturan tüm parçaların varlığını zorunlu olarak gerektirdiğini savunuyorum. Nedensel olarak açıklanan parçalar ve onların oluşturdukları evren arasındaki zorunluluk ilişkisinin elde edilmesi, evrenin neden var olduğunun yeter sebebidir. Eğer doğruysam, Tanrının varlığına dair ,hem lehine hem de aleyhine olacak şekilde, Kozmolojik Argüman hakkındaki geleneksel muhakemeler yanlıştır. Kozmolojik Argümanın savunucuları ,en azından Leibniz ve Clarke’a kadar geri götürülebilir, evrenin belirli bir andaki durumu daha önceki durumlardan kaynaklanırken, tüm durumları kapsayan evrenin tamamının Tanrı’dan kaynaklandığını düşündüler. Diğer bir yandan kozmolojik argümanın eleştirmenleri, Evrenin herhangi bir açıklamasının veya sebebinin olmadığını -varlığının kaba bir gerçek (Brute Fact) olduğunu iddia ettiler. Zorunluluk argümanına göre bu iki pozisyon da yanılmaktadır. Evrenin bir açıklaması vardır, fakat bu açıklama tanrı veya evren ve durumlarından farklı bir açıklama değildir.
İkinci bölümde, zorunluluk argümanının sonlu bir evren, ve özellikle en yaygın kabul gören evrenin kozmolojik teorisiyle, Büyük Patlama Teorisiyle tutarlı olduğunu göstereceğim. Üçüncü bölümde, bu zorunluluk argümanının kendisinin evrenin tam bir açıklamasını verdiğine dair pozisyonumu savunacağım. Son olarak, bu makalenin ek kısmında, bir kimsenin evrenin kendi durumlarından her türlü farklı olduğunu var saymaması gerektiğine dair alternatif bir argüman geliştireceğim. ‘’Evren’’ ifadesi yalnızca ‘’var olan tüm durumların’’ veya tüm durumlara ilişkin diğer çoğul ifadelerin bir kısaltması olduğu için, bu argüman kısaltma (abbreviation) argümanı şeklinde adlandırıldı. Tüm durumlardan farklı olan ve tüm durumlardan oluşan bir birey yoktur; durumların bütünü durumların tamamıyla özdeştir, ve varlığı ya sebepsizdir, ya Tanrı tarafından meydana getirilmiştir ya da durumların varlığı tarafından zorunlu olarak meydana gelmiştir. Kısaltma argümanında, evren ‘’kendi kendine neden olan’’dır çünkü var olan tüm durumlardan farklı değildir ve var olan her durum nedensel olarak kendinden önceki durumlar ile açıklanabilir. Bu argümanın amacı, felsefi bir arkaplan bilgisine sahip olmayanlar için belirsiz gibi gözükebilir, bu da argümanı ek kısmına yerleştirmemin sebebidir. Eğer okuyucu evrenin tüm parçalarından farklı olarak var olduğuna ikna olmuşsa, ek kısmını okumasına gerek yoktur.
Birinci Kısım: Kendi Kendine Neden Olan Bir Evren İçin Zorunluluk Argümanı
Bu argüman, evrenin , bireysel bir varoluşun, bütünün tüm parçalarından farklı bir bütün olduğunu varsayar. Bu bütünün adı olarak ‘’U’’ sembolünü kullanıyoruz. Bu, Evren U’nun neden var olduğuna dair açıklamanın, onun (Ç.N: Evren U’nun) her biri daha önceki parçalar açısından nedensel olarak açıklanan parçalarının varlığı tarafından gerektirilmesi bakımından bir ‘’Zorunluluk’’ argümanıdır.
U, tüm parçaların bütünü, parçaları onun varlığına neden olmadığından dolayı, nedensel olarak tüm parçalar tarafından açıklanmaz. Daha çok, U’nun her parçası U’nun daha önceki parçaları tarafından var edilir, ve Bütün olarak U’nun varlığı nedensel olarak açıklanmış bütün parçaları, mantıksal olarak bütün U’nun varlığını gerektirmekte veya zorunlu kılmaktadır, ve bu anlamda Bütün olarak U’nun varlığı mantıksal olarak parçalarının nedensel olarak açıklanabilen varlığıyla açıklanabilir. Eğer bütün olarak U’nun parçaları nedensel olarak varsa, U’nun da aynı zamanda var olduğu mantıksal bir gerçektir. Bir kere Parçaların varlığı nedensel olarak açıklandıktan sonra, bütünün varlığı mantıksal olarak açıklanabilir, Çünkü bütünün parçalarının varlığının mantıksal bir sonucu olarak bütün de vardır.
Bütünün tüm parçalarının varoluşlarının nedensel bir açıklaması olsa bile, yine de bütünün varoluşunun nedensel bir açıklaması olması gerektiğini (hatta olabileceğini) varsaymak ya anlamsız ya da mantıksal olarak kendi kendisiyle çelişkilidir. Bütünün harici ya da ilahi bir nedeni olamaz, çünkü bu tarz bir neden mantıksal olarak göstereceğim üzere “çok geçtir’’. Eğer Bir bütünün parçaları varsa, bütünün de var olması mantıksal olarak gereklidir. Bütünün tüm parçaları daha önceki parçalarda kendi varlığının bir yeter sebebine sahiptir. Bu doğrultuda, her bir parçanın varlığının nedensel bir açıklaması ve bütünün varlığının mantıksal bir açıklaması vardır. Bütün üzerinde (sözde) harici bir nedensel eylemin yönlendirilip yönlendirilmediğine bakılmaksızın, bütün vardır çünkü parçalarının var olması mantıksal olarak gereklidir. Bu (sözde) dışsal nedensel ilişki ya da nedensel eylem, bütünün mantıksal olarak zorunlu varlığı üzerinde hiçbir etkiye sahip olmadığından, bir etkiye sahip değildir ve dolayısıyla bu ifadenin anlaşılabilir herhangi bir anlamında bir “nedensel ilişki” değildir. Bu şekilde bir iddia edilen nedensel ilişkinin olmadığını söylersek bu daha açık bir şekilde ifade edilebilir; evrenin harici bir nedeni ya da ilahi bir nedeni yoktur.
İkinci Bölüm: Kendi Kendini Var Etmeye Başlayan Bir Evren
1960’ların sonlarından bu yana evrenin en yaygın kabul gören kozmolojik teorisi, geçmişte sonsuz sayıda genişleme ve daralma döngüsü olduğunu ima eden “salınımlı evren” versiyonu değildir. Daha ziyade, en yaygın versiyon evrenin 15 milyar yıl önce Büyük Patlama tekilliğinde var olmaya başladığını ifade eden versiyondur. Başlangıcının bir “tekillik” olduğunu söylemek, evrenin var olmaya başladığı, ancak başladığı ilk t=0 anının var olmadığı anlamına gelir. Kozmik tekillik, tüm doğa, uzay ve zaman yasalarının bozulduğu varsayımsal bir t=0 zamanıdır. Bu, varsayımsal veya sadece hayali bir andır çünkü eğer gerçekten var olsaydı, tüm yasaların, hatta zamanın var olması için gerekli olan yasaların bile bozulması nedeniyle fiziksel olarak imkansız bir durum olurdu. Varsayımsal t=0’daki bu kırılma, sonlu eski zaman serisinin ilk t=0 anının olmadığını ve her anın öncesinde daha önceki anların bulunduğunu ima eder. Bir an, anlık olan veya sıfır süreye sahip olan bir zamandır. Bir aralık, zamansal olarak uzatılmış ve bir saat veya bir dakika gibi belirli bir uzunlukta bir süreye sahip olan bir zamandır. Bir Büyük Patlama tekilliği olduğu için, her uzunluğun ilk aralığı “Açık-Geçmişlidir (Past-Open)”, yani herhangi bir uzunluğun en erken aralığının ilk anı olan bir t anı yoktur, bu aralık bir saat, dakika veya saniye vb. Olabilir. En erken saat, dakika, saniye vb. içindeki herhangi bir andan daha öncesinde, sonsuz sayıda başka anlar mevcuttur. Evrenin anlık durumları açısından formüle edildiğinde bu, evrenin her anlık durumundan önce başka anlık durumların olduğu ve evrenin her anlık durumuna daha önceki anlık durumların neden olduğu anlamına gelir. Buna göre, evren sonlu sayıda yıl önce, örneğin 15 milyar yıl önce başlamış olsa da, herhangi bir en erken aralıktaki her anlık durumun var olmasına neden olması ve dolayısıyla daha önceki anlık durumlar tarafından açıklanması anlamında kendi kendine neden olmuş olur veya kendisini bu anlamda açıklar. Kendi kendine neden olan bir evren için zorunluluk argümanı açısından, bu, durumların bütünün parçaları olduğu anlamına gelir, bireysel olarak U, ve U (a) U bütününün her bir anlık parçası S’nin, U’nun daha önceki anlık parçalarından zorunlu olarak kaynaklanması; (b) U’nun, bütünün sonlu sayıda eşit uzunlukta, üst üste binmeyen aralıklardan daha önce var olan hiçbir anlık parçasının olmaması anlamında sonlu derecede eski olması; ve © U bütününün tüm bu parçalarının varlığının, U bütününün varlığını gerektirmesi bakımından kendi kendilerine neden olurlar.
[1]Bazı filozoflar, Büyük Patlama’dan sonraki ilk saatin ilk anı “silinebiliyorsa” (yani, var olmayan bir şey olarak kabul edilebiliyorsa), herhangi bir saatin ilk anının da silinebileceğini ileri sürmüşlerdir. Bu, herhangi bir saatin ya da bir saatlik sürecin dışsal bir nedeni olmadığını söylemeye olanak tanır, çünkü anlık durumlarının her birine bir saatlik sürece içsel olan daha önceki anlık durumlar neden olur. Bir top güllesinin havada uçmasının, ilgili dışsal olaya, yani toptaki barutun patlamasına atıfta bulunmadan, topun hareketinin her anlık durumunun hareketinin daha önceki anlık durumlarından kaynaklandığını söyleyerek “nedensel olarak açıklanabileceğini” söylüyorlar ve dışsal olayın, yani barut patlamasının, topun hareketinin nedeni olmadığını ima ediyorlar. Onların hatası, Büyük Patlama’dan sonraki ilk saatin, benzersiz bir durumdan dolayı bir ilk andan yoksun olduğunu, kozmik bir tekillik olduğunu fark edememeleridir. İçinde bulunduğumuz saatte ya da bahsettikleri çeşitli saatlerde kozmik bir tekillik yoktur ve Big Bang kozmolojisi bu saatlerin ya da saatler süren süreçlerin bir ilk anı olması gerektiğini ima eder. Topun top hareketinin ilk anlık durumu, barutun patlamasıyla dışarıdan kaynaklanır.
[2]Üçüncü Bölüm: Eksiksiz Açıklamalar
Her argüman bir açıklama değildir, ancak bazı argümanlar açıklamadır ve benim zorunluluk argümanım evrenin varoluşunun nedensel bir açıklamasıdır. Evren ve parçaları, var olmamış olabilecekleri anlamında olumsaldır. Her bir durumun varlığı daha önceki bir durumdan kaynaklandığından ve tüm bu durumların varlığı evrenin varlığını gerektirdiğinden, bu mümkün varlıkların her biri için bir açıklama vardır.
Jordan Howard Sobel gibi bazı filozoflara göre, “eğer herhangi bir şey olumsal ise, o zaman Her x olgusu ya da varlığı için, x’in şu ya da bu türden bir nedeni olması mümkündür” (Sobel, 2004, s. 222). Ben buna katılmıyorum. Bir şeyin olumsal olduğuna , fakat aynı zamanda her x olgusunun ya da varlığının bir nedeni olduğuna da inanıyorum. Eğer x evrenin bir parçasıysa, daha önceki parçalarda bir nedeni vardır; eğer x evrense, parçalarının varlığında kendi varlığının bir nedeni vardır. Bazılarının açıklanamayacağını iddia ettiği bazı olumsal olguları ya da varlıkları kısaca ele alacağız.
Evrenin varoluşunun zorunluluk açıklaması, Sobel’in evrenin varoluşunun tam bir açıklamasının öncüllerin tümünün zorunlu doğrular olmasını ve dolayısıyla sonucun da zorunlu bir doğru olmasını gerektirdiği yönündeki argümanını geçersiz kılar. Örneğin, kendi kendine neden olan bir evren için zorunlu kozmolojik argüman, evrenin varlığının tam bir açıklamasıdır ve öncülleri, her bir S durumunun olumsal olarak var olduğu, S’nin varlığının önceki durumlar tarafından yeterince nedensel olarak açıklandığı ve tüm evrenin, U’nun varlığının, parçalarının, durumların varlığının mantıksal olarak zorunlu olması nedeniyle açıklandığı olumsal doğrulardır. Bu, öncülleri ve sonucu olan bir argüman olarak formüle edilebilir; öyle ki bu öncüllerden mantıksal olarak türetilen sonuç, evrenin var olduğuna dair olumsal gerçektir. Buna göre, evrenin varlığına ilişkin eksiksiz bir açıklama, öncüllerin tümünün zorunlu doğrular olmasını ve sonucun da zorunlu bir doğru olmasını gerektirmez.
William Rowe, bağımlı bir varlığın, varoluşunun yeterli nedeni diğer varlıkların nedensel faaliyetinde yatan bir varlık olduğunu söyler. Rowe’a göre “Eğer her varlık bağımlı olsaydı, herhangi bir açıklaması olmayan olumsal bir gerçek – bağımlı varlıkların olduğu gerçeği – olacaktı” (Rowe, 1998, s. xiii). Sormak isterim, Eğer her varlık bağımlı olsaydı, o zaman neden bağımlı varlıkların var olduğu olumsal gerçeğinin hiçbir açıklaması yokmuş gibi görünürdü? Her varlığın bağımlı olduğu önermesinden, bağımlı varlıklar olduğu gerçeğinin hiçbir açıklaması olmadığı sonucuna mantıksal olarak nasıl varılabilir? Rowe’a göre “bir olgunun yeterli nedeni, onu gerektiren başka bir olgudur” (Rowe, 1998, s. xvii). Ancak bağımlı varlıkların var olduğu gerçeğini gerektiren pek çok olgu olduğu açık gözükmektedir. Örneğin, evrenin bir S2 durumu olduğu gerçeği, bağımlı varlıklar olduğu gerçeğini gerektirir; S2 bağımlı bir varlıktır çünkü S2’nin “yeter nedeni diğer varlıkların nedensel faaliyetinde yatmaktadır.” Rowe’un cümlesini, bir olgu için yeterli bir nedenin o olgunun bir açıklaması olduğu şeklinde yorumlarsak, S2’nin var olduğu gerçeği, bağımlı varlıkların var olduğu gerçeğinin bir açıklamasıdır. Ancak Rowe, bir olgu için yeterli nedenin onu gerektiren başka bir olgu olduğu, ancak bir olgu için her yeterli nedenin aynı zamanda o olguyu açıklamadığı anlamına gelecek şekilde daha hayırsever olarak yorumlanabilir. Bu yorumu benimsersek, yeterli nedenin gerektirdiği olguyu açıklayabilmesi için sahip olması gereken bir başka F özelliği vardır. Ancak Rowe, F’nin ne olduğunu belirtmemektedir; ayrıca, “hayırsever yorum” olarak adlandırdığım şeyin Rowe’un söylediğiyle kastettiği şey olup olmadığı da açık değildir. Rowe, yeterli nedenlerin açıklamalar olduğunu, ancak bu açıklamalardan bazılarının döngüsel veya kısır döngüsel olduğunu (ve belki de bazılarının döngüsel olmadığını) söylüyormuş gibi okunabilir. Rowe, açıklanamayacağına inandığı bir başka örnek daha sunmaktadır.
T: Olumlu olumsal durumların var olduğu gerçeğinin yeterli bir nedene sahip olamayacağını söyler. Ancak, bu gerçeğin elde edilmesi için yeterli bir neden olduğu açık gözükmektedir. S2 evren durumunun meydana gelmesiyle, olumlu olumsal durum ortaya çıkar ve bu da t olgusunu -olumlu olumsal durumların var olmasını- gerektirir. Rowe, bu türden bir açıklama önerisi için “böyle bir açıklama önerisi döngüseldir” diyecektir (Rowe, 1998, s. xvi). Ancak burada “döngüsel” ne anlama gelmektedir? Rowe bu kelimeyle neyi kastettiğini açıklamıyor ve “döngüsel “in geçerli bir argüman olmanın pozitif teorik erdeminden neden ya da nasıl farklı bir anlama gelebileceğini görebilmek oldukça zordur. Öncül sonucu gerektirir. Eğer “döngüsel”, öncülün sonucu gerektirdiği anlamına geliyorsa, o zaman döngüsellik tümdengelimsel olarak geçerli her argümanın gerekli bir özelliğidir. Ancak, açıklamaların mantığına ilişkin çalışmalarda kullanıldığı şekliyle “döngüsel” kelimesinin bu anlama geldiğini düşünmüyorum; daha ziyade, argümanın sonucunun yalnızca öncül tarafından gerektirildiğini değil, aynı zamanda öncülü de gerektirdiği anlamına geldiğini düşünüyorum. Örneğin, S1’in S2’den önce olması S2’nin S1’den sonra olmasını gerektirir. Ancak S2’nin S1’den daha sonra olması da S1’in S2’den daha önce olmasını gerektirir. Dolayısıyla, bu olgulardan birini diğerini açıklamak için kullanmak döngüseldir. Buna karşın, S2’nin meydana gelmesi pozitif olumsal durumların var olduğu gerçeğini gerektirir, ancak pozitif olumsal durumların var olduğu gerçeği S2’nin meydana gelmesini gerektirmez. Dolayısıyla, bu olgulardan birini diğerini açıklamak için kullanmak döngüseldir. Buna karşın, S2’nin meydana gelmesi pozitif olumsal durumların var olduğu gerçeğini gerektirir, ancak pozitif olumsal durumların var olduğu gerçeği S2’nin meydana gelmesini gerektirmez.
Ancak Rowe, açıklanan şey genel bir olguysa ve açıklama genel olgunun hakkında olduğu türden bir varlığı içeren özel bir olguysa, bir açıklamanın döngüsel olduğu anlamına gelecek şekilde okunabilir. Olumsal şeylerin var olması gibi genel bir olgunun, olumsal şeyler hakkındaki tikel bir olguyla dairesel olmayan bir şekilde açıklanamayacağı iddia edilmektedir. Ancak bu tür bir açıklamanın, açıklamanın kusurlu olduğunu veya çok iyi olmadığını veya bir şekilde tatmin edici olmadığını ima eden bu kelimenin anlamında “döngüsel” olduğuna inanmak için hiçbir gerekçe sunulmamaktadır. Bu örneği düşünün: Neden kırmızı şeyler var? Neden kırmızı şeyler vardır? Bu genel olgu neden yeşil bir elmanın var olduğu ve elmadaki içsel değişiklikleri içeren nedensel bir sürecin sonunda elmanın yeşil rengini kaybedip kırmızı bir renk almasıyla sonuçlanan belirli bir durum değişikliğine yol açtığı özel olgusuyla açıklanmıyor? Elmanın kırmızı halinin var olmasına neden olunduğunda, kırmızı olan bir şey, yani kırmızı bir elma vardır. Bu, neden en az bir kırmızı şeyin var olduğuna dair nedensel bir açıklamadır. Eğer bu kötü anlamda bir “döngüsel açıklama” ise, o zaman tüm nedensel bilimsel açıklamalar (ya da neredeyse hepsi) kötü anlamda “döngüseldir” ve iyi ya da döngüsel olmayan bir nedensel açıklama imkansızdır. S2 olumsal varlığının daha önceki olumsal varlıklar tarafından var edildiği ve bunların her birinin de daha önceki olumsal varlıklar tarafından var edildiği gerçeği, neden en az bir olumsal varlık olduğunun doğru olduğunu açıklar. Bununla birlikte, Rowe’un aklından geçenler doğrultusunda bir şeyin doğru olduğu ve bu her ne ise, evrenin kendi kendine neden olduğu argümanımın sağlam olmadığını ya da evrenin varoluşuna ilişkin bu açıklamanın tam olmadığını veya bazı açılardan tatmin edici olmadığını gösterdiği hissi hala devam etmektedir. Ama bu ne olabilir? Endişe verici gibi görünen sorular şunlardır: Neden bu parçalar ya da durumlar başka parçalar ya da durumlar yerine ya da hiçbir durumun olmaması yerine bu durumlar var? Neden başka bir bütün değil de bu bütün var? Neden herhangi bir olumsal varlık mevcut? Sorularımız olasılıklar metafiziği açısından ifade edilebilir. “Olası bir dünya”, şeylerin olmuş olabileceği eksiksiz bir şekildir. Neden başka olasılıklar değil de bu olasılıklar gerçektir? Örneğin, neden evrenimizin var olduğu doğrudur da, var olmadan önce sadece bir dakika süren ve asla bir toplu iğne başından daha büyük hale gelmeyen bir evrenin var olduğu yanlıştır? Yanlış ifade ile ilgili olarak, bunun yanlış olmasının nedeni, hiçbir şeyin bu kadar küçük boyutta ve kısa süreli bir evrenin var olmasına neden olmamasıdır. Aksine, nedenler ve sonuçlar dizisi (şu anda) en az 15 milyar yıldır varlığını sürdüren ve sonsuz büyüklükte olan ya da (sadece gözlemlenebilir evrenden bahsediyoruz) 13 milyar ışık yılı yarıçapına sahip bir evrenin varlığıyla sonuçlanmıştır ki burada bir ışık yılı 6 trilyon mildir. Başka bir deyişle, bahsedilen olasılığı, yani en az 15 milyar yaşında ve en az 13 milyar ışık yılı yarıçapında bir evren olduğunu gerçekleştiren somut bir nedenler ve etkiler dizisi vardır ve sadece bir dakika süren toplu iğne başı büyüklüğünde bir evren olasılığını gerçekleştiren somut bir nedenler ve etkiler dizisi yoktur. Bu nedenle bizim evrenimizin var olduğu doğru ama diğer evrenin var olduğu yanlıştır.
[3]Ek: Kendi Kendine Oluşan Bir Evren için Kısaltma Argümanı
Eğer U diye bir bireyselin, tüm parçalarından ayrı bir bütün olan bir evrenin olmadığı teorisini benimsersek, o zaman evrenin varlığının nedeni U’nun varlığının U’nun parçalarının varlığını gerektirmesi olamaz. Gereklilik argümanında kullandığım “parçalar” ve “bütün” anlamında hiçbir parça ve hiçbir bütün yoktur. Sonuç olarak, ya evrenin varlığı için farklı bir tür yeterli neden vardır ya da hiçbir neden yoktur.
Hume ve diğerleri, herhangi bir bütünün her bir parçası açıklandığında, bütünün de açıklanmış olacağını söylerken yanılmışlardır. Ancak Hume’un yanılıp yanılmadığı, kendi kendine neden olan bir evren için kısaltma argümanıyla alakasızdır, çünkü bu argüman evrenin bütün U olmadığını ve bütün U’nun parçaları olmadığını ima eder. U evreni diye bir birey yoktur ve bu bireyin tüm parçalarından ayrı bir varoluşa sahiptir. Daha ziyade, “U” ya da “evren” bir bireye atıfta bulunmaz, ancak “tüm durumlar” ya da “S1 ve S2 ve S3 ve diğer tüm durumlar” ya da “S1, S2, S3, vb.” ifadelerinin kısaltması olarak kullanılır.
Her bir durum, t zamanında var olan maksimum üç boyutlu uzayı ve t zamanında var olan galaksiler ve organizmalar gibi diğer tüm olumsal somut varlıkları içerir. “S evrenin bir parçasıdır” cümlesinin (kısaltma argümanında) “S tüm durumlardan biridir” ile ifade edilen anlama sahip olması şart koşulmuştur.
Durumlar kendi aralarında çeşitli sıralama ilişkilerine sahiptir. Örneğin, anlık olarak var olan her üç boyutlu uzay, her farklı t zamanındaki her farklı maksimum 3D uzay, daha önceki tüm 3D uzaylardan daha geniş bir yarıçapa sahiptir; bu, uzayın (veya uzay-zamanın) 15 milyar yıl önceki Büyük Patlama’dan bu yana genişlediğine dair kozmolojik bir teori önermenin bir yoludur. Buna göre, “evrenin” ayrı, bireysel bir varlığa atıfta bulunmadığı, bunun yerine “tüm kozmolojik durumların” kısaltması olduğu kuralını veya şartını benimsersek tutarlı bir teoriye sahip olabiliriz. Eğer her bir durumun varlığı daha önceki durumlardan kaynaklandığı için yeterli bir nedene sahipse, o zaman her bir durumun varlığı için yeterli, nedensel bir açıklaması vardır ve nedensiz olan ya da varlığının harici veya ilahi bir nedeni olan hiçbir durum yoktur. “Evren “in, “S1 ve S2 ve S3 ve benzeri” gibi çoğul ifadelerin kısaltması olduğu kuralını benimsedim. Bu konvansiyonu benimsemekten kaynaklanan mantıksal veya ampirik bir çelişki veya sorun yoktur ve Ocham’ın usturası (bize gerekenden daha fazla birey varsaymamamızı söyleyen) uyarınca, bireysel bir bütün U varsaymaya gerek olmadığından, bireysel bir U varsaymamamız ve bunun yerine “U “nun “tüm durumların kısaltması olduğunu belirtmemiz gerektiği iddia edilebilir.
Hem temel hem de temel olmayan doğa yasaları her bir durumun sahip olduğu eğilimsel özelliklerdir ve bazı durumlarda ortaya çıkan bir özellik ya da ilişki şeklinde gerçekleşirler. Örneğin, evrim yasası durumların eğilimsel bir özelliğidir ve belki de 4,5 milyar yıl önce yeryüzünde yaşam var olmaya başlayana kadar aktüelleşmemiş ya da vuku bulmamıştır. Bunlar bir S durumunun dispozisyonel özellikleri olduğundan, S’nin nedeni ipso facto olarak S’nin tüm dispozisyonel özelliklerine sahip olmasının nedenidir. Her bir durum diğer durumlar tarafından var edildiğinden, doğanın temel yasaları da dahil olmak üzere her bir yasa, her bir durumun eğilimsel bir özelliği olarak var edilir. Bu doğa yasaları, bir durumun nedensel eğilimleri olan ve birçoğu gerçekleşmiş olan tüm nedensel yasaları içerir. Her durum, daha sonraki bir durumun var olmasına neden olacak kadar çok sayıda nedensel eğilimin vuku bulmuş gerçekleşmesine sahiptir. Burada “neden” toplam neden anlamına gelir; bir S1 durumu, S3’ün neden olması için yeterli sayıda nedensel eğilimin gerçekleşmesi anlamında S2’ye neden olur ve bu gerçekleşen nedensel ilişkilerin tümü S3’ün “toplam nedenini” oluşturur; S3’ün bu toplam nedeni, S3’ün “nedeni” olarak adlandırdığım şeydir. Örneğin, t1’deki S1 durumu, t2’de var olan S2 durumunun, daha sonraki t3 zamanında var olan S3 durumuna neden olma eğilimini gerçekleştirmesine neden olur.
Nedensel olarak açıklanamayan hiçbir özellik, başlangıç koşulu ya da temel doğa yasası yoktur. Bir evrenin kendi kendine nedenli olduğunu söylemek, yalnızca başlangıç veya sınır koşullarının veya tikellerinin her birinin (daha önceki durumlar tarafından) var olmasına neden olduğunu söylemek değil, aynı zamanda tüm doğa yasalarının (daha önceki durumlar tarafından) var olmasına ve oluşmasına neden olduğunu söylemektir.
[4]Çevirmen: Arda Özel
Kaynak: Quentin Smith, A Cosmological Argument for a Self-Caused Universe (2008), infidels.org/library/modern/qu… , Erişim Tarihi: 12.09.2023
Dipnotlar:
[1] Kendi kendine neden olan bir evren için Kısaltma Argümanı açısından bu, evrenin (a) her anlık S durumuna daha önceki durumların yeterince neden olduğu ve (b) sonlu sayıda eşit uzunlukta, örtüşmeyen aralıklardan daha önce var olan hiçbir anlık durum olmadığı anlamında var olmaya başlamasına kendisinin neden olduğu anlamına gelir. Örneğin, tüm durumlar, her bir duruma daha önceki anlık durumların neden olduğu, ancak hiçbir durumun 15 milyar yıl öncesinden daha önce var olmadığı şekildedir.
[2] Eğer evrenin mevcut bilimsel teorisi hakkında değil de salt mantıksal olasılıklar hakkında konuşmak isteniyorsa, bir evrenin ilk anlık durumla var olmaya başlamasının mantıksal olarak mümkün olduğu doğru bir şekilde söylenebilir. Ancak sadece iki olasılık olduğunu, bu durumun ya nedensiz olduğunu ya da Tanrı (ya da evrenin dışında bir tür neden) tarafından neden olunduğunu söylemek yanlıştır. Anlık nedensel ilişkiler vardır (Bell-Aspect deneyleri tarafından gerçek evrende olduğu gösterildiği gibi) ve bu türden kendi kendine neden olan bir evren, evrenin ilk anlık durumunun farklı uzamsal parçalarının her birinin bu ilk durumun diğer uzamsal parçaları tarafından var olmaya yeterince neden olması anlamında var olmaya başlamasına neden olur. Bunu başka bir yerde tartışmıştım (Smith, 1999), ancak argümanın uzunluğu burada yeniden ifade edilmesini engelliyor.
[3] Neden bazı olumsal somut varlıkların var olma olasılığı gerçekleşmiş bir olasılıktır? Bunun yerine neden mümkün somut varlıkların olmadığı olasılığı gerçekleşmemiştir? Cevap, ilk olasılığın gerçekleşmesine neden olunarak ikinci olasılığın gerçekleşmeden bırakılmış olmasıdır. Örneğin, evrenin şimdiki durumunun nedeni, evrenin önceki durumlarındaki çeşitli nedensel süreçlerden oluşan neden, olumsal somut bir varlığın, yani evrenin şimdiki durumunun var olmasına neden olmuştur. Evrenin mevcut durumu olumsal somut bir varlık olduğuna göre, bu olumsal somut varlığın neden var olduğunun açıklanması, neden “olumsal somut bir varlık olduğunu” ve neden “olumsal somut varlıkların var olduğunu” açıklar. Olası P dünyasının gerçek dünya olduğunu varsayalım. Neden başka bir olası dünya Q değil de olası dünya P gerçektir? Adams, Pollock ve diğerlerini takip edeceğim ve olası dünya metafizik semantiği olarak, olası bir dünyanın maksimum bir p önermesi olduğu tezini benimseyeceğim, öyle ki gerçek dünya bütün ve sadece doğru önermelerin bir p birleşimidir. Her p’ önermesi için p, p”yi bağlaçlarından biri olarak içerir ya da p”nin olumsuzlamasını bağlaçlarından biri olarak içerir. P gerçek dünyası (özdeş olarak) p gerçek önermesidir. P neden başka bir dünya değil de gerçektir ya da aynı soruyu farklı bir terminoloji kullanarak sorarsak, neden başka bir q maksimal önermesi değil de p maksimal önermesi doğrudur? Evrenin bazı S durumlarının var olduğunu ileri süren tüm önermeleri düşünün, öyle ki bu önermelerin her biri S durumunun tüm fiziksel ve zihinsel olaylarını, ilişkilerini, parçalarını veya özelliklerini tanımlayan uzun, bağlaçlı bir önermedir. r önermesi S3 durumunun var olduğunu iddia eder. S3 neden vardır, çünkü daha önceki durumlar, başka bir t bağlaçlı önermede belirtilen durumlar tarafından var olmasına neden olmuştur. t önermesindeki çeşitli bağlaçlar, öncüller ve çıkarım ilişkileri olarak sıralanabilir. Bunların sonucu r önermesinin doğru olduğudur. r’nin doğru olmasının nedeni, r olasılığının gerçek olmasının nedeni, r bağlaçlı önermesini oluşturan açıklayıcı teori ya da önermeler dizisinin doğru olması ve bu teorinin t’nin neden doğru olduğunu ya da t olasılığının neden gerçek olduğunu açıklamasıdır. Gerçek P dünyasındaki her bir bağlaç ele alınabilir ve neden doğru olduğu P’deki başka bir bağlaçla açıklanabilir. Her bir bağlacın doğruluğu açıklanırsa, tüm bağlacın doğruluğu da açıklanmış olur.
[4] Paul Draper’a bu makaledeki önemli yardımları için minnettarım.
Kaynakça
Clarke, Samuel (1738). A Discourse Concerning the Being and Attributes of God, 9th ed. London: Knapton Publishers.
Gale, Richard (1991). On the Existence and Nature of God. Cambridge: Cambridge University Press.
Hume, David (1779). Dialogues Concerning Natural Religion.
Leibniz, Gottfried. (1934). “On the Ultimate Origination of Things” in The Philosophical Writings of Leibniz, trans. by M. Morris. London: J. M. Dent and Sons (Everyman Library), pp. 31ff.
Rowe, William (1998). The Cosmological Argument. Fordham: Fordham University Press.
Rowe, William (1997). “Circular Explanations, Cosmological Arguments, and Sufficient Reasons.” Midwest Studies in Philosophy 21: 188-201.
Smith, Quentin (1999). “The Reason the Universe Exists is that it Causes Itself to Exist.” Philosophy 74: 136-146.
Sobel, Jordan Howard (2004). Logic and Theism. Cambridge: Cambridge University Press.
felsefelog.com/2023/09/12/kend…
Giriş: ‘’Kendi Kendine nedeni olan’’ İfadesinin Anlamı Evrenin ,sonlu ya da sonsuz, kendi kendine neden olduğu sonucu için tartışmak niyetindeyim.…felsefelog (FELSEFELOG)
Chinese President Xi Jinping on Wednesday extended congratulations to Jean-Lucien Savi de Tove on assuming the presidency of Togo.en.qstheory.cn
Le nombre de morts du #génocide en cours à Gaza doit avoir atteint 400 000 morts mais le problème ce n'est pas le nombre de morts, c'est le niveau de souffrance jamais jamais jamais atteint dans toute l'histoire de l'humanité. Vandales, huns, tartares, rien n'égale cette barbarie continue où toutes les armes, toutes les formes de tortures sont utilisées même le bruit pour empêcher les gens de dormir. Les bombes au napalm qui brûlent les gens vivants, la destruction des biens, systématiquement, quartier par quartier, maison par maison, viser des familles nombreuses pour effacer des noms de familles entiers sans laisser un survivant, assoiffer, affamer, déplacer et redéplacer, donner à penser a chaque Palestinien, adulte ou enfant, qu'il est en sursis au point qu'ils écrivent leur nom sur leur bras pour qu'on puisse les identifier s'ils meurent...Mourir dans son sommeil, ou ne pas mourir et se retrouver entre deux dalles de béton ou sous un mur, ou vivant à courir dans la nuit à la recherche des secours qui ne viennent pas ou qui viennent mais qui n'ont que leurs doigts pour creuser ou arracher des blocs de ciment pour extraire un mort ou un blessé...
Ne pas pouvoir arrêter la pluie qui inonde la tente de fortune ou la tente qui flotte sous le vent comme un drap inutile, ou faire ses besoins entre deux blocs qui arrachent les chair, ou boire l'eau saumâtre de la mer ou celle d'une flaque pourrie, manger de l'herbe quand il n'y qu'une touffe de mauve à faire bouillir pour les enfants quand le papa attache une grosse pierre sur son estomac pour s'aider à supporter la faim...Oui, il y a eu des guerres, les Belges ont tué 8 millions de Congolais mais les Congolais n'ont pas autant souffert, oui, les Français et les Américains ont utilisé le #napalm en Algérie et au Vietnam... Pelissier a enfumé des paysans dans des grottes du Dahra et d'ailleurs... Oui, les Américains ont affamé les Irakiens, provoquant la mort de près de 2 millions d'enfants mais les Américains n'ont pas rasé Bagdad maison par maison, et leurs bombes à Nagasaki et Hiroshima, aussi horribles fussent-elles, ont donné une mort instantanée, presque pas ressentie, sauf pour les survivants de l'instant mortel. Les camps #nazis avaient des hôpitaux et leurs prisonniers, juifs ou tsiganes, opposants allemands ou homosexuels, étaient des travailleurs dans les usines d'armement allemandes, qui avaient des lits et mangeaient bien, contrairement aux Palestiniens dont les écoles, les hôpitaux, les infrastructures les plus basiques sont détruits, systématiquement.
Cette souffrance sans répit, jour pour jour, minute par minute, ininterrompue, est unique dans l'histoire. Non, on ne peut pas comparer ce qu'on voie à #Gaza avec tout ce qui s'est passé, et je doute qu'un peuple qui a vraiment vécu un génocide puisse perpétrer ce qu'il fait aux Palestiniens... Les sionistes ne laissent pas une seconde de répit sans frapper, bombarder, déplacer, faire tourner leurs drones, leurs hélicoptères ou leurs avions chargés de rage, chargés de #haine, une haine millénaire d'un dieu colérique ou peut-être enragé, qui n'est pas celui de la race humaine.
Ali El Hadj Tahar
#EU #US #US-Israel #US-Israel-terrorism #Israel #Israël #genocide #ethnic-cleansing #Gaza #WestBank #Palestine #Cisjordanie
Sensitive content
Sensitive content
"if we silence ourselves on Palestine, how can we call ourselves human rights defenders?"
theguardian.com/commentisfree/…
We conclude that Israel’s treatment of Palestinians, including mass killing, arbitrary detention and torture, meets the legal threshold for the termJames Cavallaro (The Guardian)
Release highlights: New protocol implementations: color-management-v1 for HDR10 support (note, renderer and backend bits have not yet been merged) ext-image-capture-source-v1...GitLab
/usr/share/shelter/ by chance?
Smith’in Argümanının Özeti Quentin Smith, açılış kısmında, evrenin kendi kendine neden olduğu ve dolayısıyla varlığının kendi kendini açıkladığı iddiası için…felsefelog (FELSEFELOG)
Sensitive content
Sensitive content
Agir pour l'environnement
in reply to Agir pour l'environnement • • •[1] La commission a validé un dispositif permettant la réintroduction de l’acétamipride par décret, pour une durée maximale de trois ans, au nom du soutien à certaines filières agricoles en impasse technique.
Cette réintroduction serait conditionnée à la recherche d’alternatives - un cadre flou, particulièrement inquiétant pour l'agriculture de demain.
Agir pour l'environnement
in reply to Agir pour l'environnement • • •[2] Pour rappel, l’acétamipride est un insecticide de la famille des néonicotinoïdes, connu pour être extrêmement toxique, notamment à l’encontre des pollinisateurs, en raison de sa systémie et de sa rémanence.
Il est utilisé principalement pour la filière betteravière, dont la majorité de la production est destinée aux produits alimentaires ultra-transformés… Derrière, une logique d’ultra-rendement imposée par les multinationales sucrières, au mépris du vivant.